Een animatie van de hartoor-operatie Foto: NOS

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Cardiologen van het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein gaan vandaag voor het eerst een hartoor afsluiten. De afsluiting voorkomt dat patiënten die last hebben van hartritmestoornissen, een beroerte krijgen. Per jaar zijn dat zo'n 2500 mensen.

Een hartoor is een kleine uitstulping van de hartboezem.

De hartritmestoornissen ontstaan vaak door boezemfibrilleren, het snel en onregelmatig samentrekken van de hartspier. De bloedstolsels die daardoor kunnen ontstaan, kunnen los schieten en verstoppingen veroorzaken in de bloedvaten van de hersenen, met een beroerte als gevolg.

Antistollingsmiddelen en controles door de trombosedienst zijn tot op heden de enige remedie voor deze patiënten, zo'n vijf tot tien procent van alle 65-plussers. Het gaat om 125.000 tot 250.000 mensen.

Tien operaties
De nieuwe operatie heeft hetzelfde effect als het slikken van antistollingsmedicijnen gecombineerd met regelmatige controle door de trombosedienst. Veel patiënten kunnen geen antistollingsmiddelen slikken omdat ze te veel last hebben van bijwerkingen, zoals ernstige bloedingen.

De nieuwe operatie is daarom een uitkomst. Het ziekenhuis heeft subsidie gekregen om de operatie dit jaar tien keer te doen. Daarvoor worden patiënten geselecteerd die geen antistollingsmiddelen kunnen gebruiken.

Goedkoper
Na afsluiting van hun hartoor hoeven patiënten geen antistollingsmiddelen meer te slikken en zijn ze verlost van geregelde controle door de trombosedienst.

Een patiënt die antistollingsmiddelen slikt en onder controle van de trombosedienst staat kost ongeveer 1200 euro per jaar. Daarbovenop komen de kosten van talrijke complicaties. Bovendien daalt de kans op een beroerte volgens het vorig jaar gepubliceerde Amerikaans protect af-onderzoek met ruim een kwart.

Het ziekenhuis hoopt op spoedige vergoeding door de zorgverzekeraars, zodat de operatie standaard kan worden aangeboden.

Recent Duits onderzoek laat zien dat de zorg aan een patiënt die een beroerte overleeft in het eerste jaar na de beroerte 18.500 euro kost. Levenslang lopen die kosten op tot ruim 43.000 euro.

Voor de nieuwe ingreep hoeven patiënten maar één dag in het ziekenhuis te verblijven. Volgens de cardiologen Lucas Boersma en Benno Rensing van het Sint Antonius Ziekenhuis is de ingreep daarmee ook kostenbesparend. De ingreep kost circa 10.000 euro plus de kosten van de een ziekenhuisopname van een dag, samen zo'n 11.000 euro.

Duurzaam
Het afsluiten van een hartoor, bijna altijd het linker hartoor, omdat de bloedstolsels negen op de tien keer in de linkerboezem van het hart ontstaan, is tot nu toe alleen gebeurd in enkele Duitse cardiologische centra, in een Zwitsers ziekenhuis, in een Belgisch ziekenhuis en in de Verenigde Staten.

De ingreep gebeurt onder volledige narcose en wordt via de lies uitgevoerd met behulp van de zogeheten percutane operatietechniek. Via de lies wordt een holle catheter in de rechterboezem gebracht.

Na een punctie door het tussenschot van het hart wordt de catheter in de linkerboezem gebracht. Daar wordt de hartoorstop geplaatst in de opening van het hartoor. 

Opleidingscentrum
De cardiologen Boersma en Rensing gaan samen het Europese trainingscentrum vormen voor deze ingreep. Europese cardiologen kunnen in Nieuwegein hun opleiding komen doen.